در ایران باستان با انواع مختلف تدفین روبهرو هستیم که از آن به عنوان سپردن بدن انسان به دنیای دیگر یاد میشود. آتش سپاری، خاکسپاری، هوا سپاری، آب سپاری و…، انواع این تدفینها بودند که برخی از آنها در عصر حاضر نیز اجرا میشود.
سنت آتش سپاری یا جسد سوزی معمولاً در مناطقی از دنیا انجام میشود که آب و هوای بسیار سردی دارند که امکان به خاک سپردن جسد وجود ندارد چراکه یا امکان کندن زمین به دلیل لایههای یخ وجود ندارد یا آنکه ممکن است جسد یخ بزند و از بین نرود و سبب شیوع بیماریها شود.
از این رو جسد را می سوزاندند. در دوران پیش از تاریخ جسد سوزی در مناطقی مانند سیبری، لهستان و شمال اروپا باب بود. البته شواهدی از جسد سوزی را در منطقه خاورمیانه داریم حتی در تپه سیلک و منطقه یارین تپه در بین النهرین در دوران نوسنگی شواهدی از این نوع تدفین به دست آمده. اما در هزاره دوم پیش از میلاد شاهد چنین تدفینی نبودیم. این در حالی است که در کاوشهای جدید خود در محوطه استرک با گوری روبرو شدیم که بیش از ۱۵ فرد، از زن و مرد گرفته تا پیر و جوان و حتی کودک آتش سپاری شده بودند.
این آیین در هندوستان نیز رایج بود. باستان شناسان فرضیهای را مطرح کردهاند مبنی بر آنکه این سنت یک سنت هندواروپایی و آریایی است و شاید ریشه این آیین به هزاره دوم و سوم پیش از میلاد و زمانی باز گردد که اقوام هندواروپایی از آسیای مرکزی و مناطق استپ به مناطق پایینتر کوچ کردند.
پاسخ روشنی درباره اینکه آیا این افراد بیماری خاصی داشتند یا مجازات شدهاند یا آنکه آیین خاصی درباره آنها اجرا شده است به دست نیاوردهایم. اما با توجه به بررسی مجموعه خاکسترهایی که حتی در میان آنها استخوان انسان نیز به دست آمده، متوجه شدیم گوری که از قضا بسیار شاخص نیز هست و این خاکسترها در آن کشف شده محل آتش سپاری و جسد سوزی نبوده؛ بلکه این خاکسترها از جای دیگر به این گور منتقل شده است. نظر و فرضیه کاوشگران بر آن است که این جسد سوزی یک آیین بوده و این بقایا برای مدت زمان طولانی در جای دیگری نگهداری و سپس به این مکان آورده شده است.
کنار گورهای آتش سپاری شده شی خاصی به دست نیامد. اما در گورهایی که خاکسپاری در آنها انجام شده چه در گورهای دخمهای و چه در گورهای چکمهای، تعداد قابل توجهی شیء پیدا کردیم.