ساروج چیست؟
ساروج از ابتکارات معماران ایرانی در دوران بسیار کهن است. برای ساختن آن نخست خاک رس و آهک را به نسبت شش و چهار مخلوط میکنند و گلی سفت میسازند و دو روز آن را ورز میدهند. بعد، قسمتی از خاکستر کورههای حمام را با مقداری مواد الیافی لوئی (تخم و پرزهای نوعی نی است) به آن اضافه میکنند و مخلوط تازه را با چوبهایی به قطر ده سانتیمتر میکوبند تا به خوبی باهم عجین شوند.
در دروان گذشته، ساروج از اهمیت خاصی برخوردار بوده و جهت ساختن حوض ، پل، آب انبار، برکه گرمابه و بنای خانه و سد کاربرد داشتهاست. ساروج یکی از مصالح قدیمی مصرف شده در ایران و بعضی کشورهای کنارهٔ خلیج فارس میباشد که تاریخ شروع کاربرد دقیق آن را نمیتوان حدس زد، ولی نمونههایی ۷۰۰ ساله از ساروج هماکنون در نقاط مختلف ایران یافت میشوند.
تعدادی از عزیزان راههای شکستن ساروج را درخواست کرده بودند که میتوان از دینامیت یا اسید یا گازوئیل برای شکستن ساروج استفاده کرد
ساروج و گنج یابی
بسیاری از مردم اعتقاد دارند که هر جا ساروج یافت می شود؛ یعنی گنجی اونجا نهفته هست و شروع میکنند به کشف زیر خاکی اما در مواقعی این طرز فکر اشتباه است چرا که در قدیم بتن وجود نداشت و مردم برای ساختن خانه و ساختمان های محکم مجبور به استفاده از ساروج بودند.
خرد کردن ساروج
طریقه خرد کردن هرکدام از این ساروجها متفاوت است ولی به طور کلی میتوان آنها را خرد کرد و از بین برد. برای مثال یک الماس را فزض کنید که میخواهید آن را خرد کنید. اگر با پتک هم روی آن بزنید خرد نمیشود ولی اگر بدانید که ضربه را به کجای الماس وارد کنید به راحتی خرد میشود و به قطعات کوچک تقسیم میشود. ساروج هم مانند همین الماس است ، اگر مواد آن در دسترس نباشد باید بدانید که از کجا شروع به شکستن آن بکنید تا بهتر نتیجه بگیرید.
برای ساخت مواد جهت خرد کردن ساروج باید نمونه ساروج وجود داشته باشد و مواد برای آن نمونه ساخته شود یا اینکه بدانید ساروج شما از چه نوعی است.
از بین بردن ساروجهایی که به صورت عمودی میباشد با استفاده از مواد بسیار سخت تر است ولی نشدنی نیست. اول باید دور جایی را که میخواهیم مواد بریزیم با خمیر گرفته و آن را کاملا آبندی کنیم و بعد از مواد ساروج استفا
مواد تشکیل دهنده ساروج :
بدنه اصلی ساروج از ترکیب آهک با سیلیس فعال شکل می گیرد. نکته مهم فعال بودن سیلیس می باشد که به سیلیس آمورف یا بی شکل معروف است چرا که ساختمان آن بلوری نمی باشد. در گذشته برای تامین سیلیس از خاکستری که در محل با سوزاندن فضولات حیوانی حاصل می شد استفاده می کردند که امروزه می توان از جایگزین هایی مانند سیلکافوم میکروسیلیس استفاده کرد. یکی از معایب اصلی ساروج خاصیت کاهش حجم می باشد که با توجه به کاربرد ساروج در امر پوشش ، این خاصیت باعث ترک خوردگی در سطح و در نتیجه ایجاد اختلال در نقش اصلی آن یعنی نفوذناپذیر کردن سطح می شود. برای کاهش اثرات این خاصیت مخرب ، در گذشته از الیاف طبیعی که شامل الیاف گیاهی مانند لوئی که از نوعی نی بدست می آمده و همچنین الیاف حیوانی مانند پشم بز و شتر و یا گاهی موی سر انسان ، استفاده می شده است. امروزه می توان از الیاف مصنوعی مانند الیاف پلیمری ، فلزی و یا شیشه ای به جای الیاف مصنوعی استفاده کرد. در بعضی مواقع که مواد اصلی تشکیل دهنده ساروج کمیاب بوده و یا گاهی برای بدست آوردن ساروج هایی با خاصیت های مختلف از ماسه ریز دانه استفاده می شده است ولی این ماسه کارایی ملات را پایین می آورده که برای جبران آن از خاک رس استفاده می شده است. گاهی مواد افزودنی خاصی مانند تخم مرغ به ساروج اضافه می شده که فقط باید با آزمایش اثرات دقیق آن را تعیین نمود.