ملات ماده ای خمیری و البته چسبنده است که برای ساخت ساختمان به کار می رود. ملات موجب چسپاندن قطعات مصالح مختلف ساختمانی به يكديگر مي شود. ملات ها به دلیل آنکه قطعات مختلف ساختمان را یکپارچه می کنند نیرو های مختلف را به سمت پی و یا به عبارت بهتر به منطقه زیرین اسکلت ساختمان منتقل می کنند. ملات ها از دو قسمت اصلي تشكيل مي شوند، چسب كه حجم کمی از ملات را به خود اختصاص می دهد و جسم پركننده كه تقريبا در حدود 80% حجم ملات را تشكيل مي دهد. بعنوان نمونه در ملات ماسه سيمان، سيمان بعنوان چسب و ماسه بعنوان جسم پركننده می باشد.
ملات ها به گونه های گوناگونی دسته بندی می شوند، یکی از انواع دسته بندی ملات به دو گونه هوازی و آبی می باشد.
ملات های هوازی: ملات هایی که فعل و انفعالات در داخل آنها در هوای خشک انجام می گیرد و مقاوم میگردند. اگر این ملات ها در مجاورت رطوبت قرار بگیرند خواص خود را از دست خواهند داد.
ملاتهای آبی: ملات های که فعل و انفعالات در داخل آنها
در مجاورت رطوبت و یا در زیر آب انجام می شود و مقاوم می گردند. اگر این ملات ها نیز در مجاورت هوای خشک قرار بگیرند خاصیت خود را از دست خواهند داد.
دسته بندی دیگر از ملات ها به دسته بندی آنها به دو نوع زود گیر و دیر گیر می باشد.
ملاتهاي زودگير: ملات هایی که عموما دارای ماده چسبنده گچ در داخل خود هستند. اين ملاتها بسيار زود سفت می شوند بطوريكه پس از 4 الي 5 دقيقه بعد از اختلاط با آب شروع به سفت و سخت شدن می نمایند و بعد از 10 الي 20 دقيقه عمل سخت شدن در آنها به پايان مي رسد.
ملاتهاي ديرگير: اين ملات ها اغلب در مجاورت هوا و گاهي نيز در زير آب سخت مي شوند. زمان سخت شدن اين ملات ها اغلب از 2 ساعت شروع شده و عموما تا 72 ساعت به بالاترین میزان سختي خود مي رسند.
مناطق آب و هوایی گوناگون و همچین موارد مختلف استفاده از ملات موجب پدید آمدن ملات های گوناگونی بر اساس مواد اولیه های مختلف از دیرباز تاکنون شده است که عبارتند از:
• ملات گل
• ملات كاهگل
• ملات گل آهک
• ملات ساروج
• ملات ساروج گرم
• ملات ساروج سرد
• ملات گچ
• ملات گچ و خاک
• ملات گچ و ماسه
• ملات گچ و آهک
• ملات ماسه سيمان
• ملاتهاي ماسه سيمان آهک
• ملات سيمان بنايي
• ملات ماسه آهک
• ملات خشک