کوزه یا خمب، ظرف سفالین گردن‌دراز با سری تنگ است که در آن آب و دیگر مایعات را نگه می‌دارند. کوزه‌ها گاه دارای دسته هستند. به کسی که کوزه می‌سازد، کوزه‌گر و به عمل او کوزه‌گری گویند. به محل کوزه‌گری، کوزه‌گرخانه (یا کارگاه یا کارخانهٔ کوزه‌گر) و به دستگاهی که کوزه‌گران به وسیلهٔ آن دستگاه از گِل کوزه سازند چرخ کوزه‌گری گویند.
خمره به کوزه‌های رسی بزرگ اطلاق می‌شود که بیشتر برای تهیه و نگهداری شراب یا سرکه و در گذشته ذخیره مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در تمدن‌های باستانی مثل تمدن سیلک کاشان از خمره برای تدفین مردگان استفاده می‌شد.
