سگ در دو دوره خیلی طولانی،در حدود هفت هزار سال،مورد تقدس بوده و بسیار محبوب بوده است
✳دوره اول ، زمانی است که مهر پرستان می زیستند،سگ یکی از همراهان همیشگی میترا و یا مهر بوده است به طوری که در تمامی تمثالهای مهر ، نماد سگ به خوبی مشخص است
✳دوره دوم هم زمانی است که زرتشت ، دین خود را به عموم مردم ، معرفی و مردم نیز به آن گرویدند . قسمتی که به دفینه گذاری و امثالهم مربوط است.
اواخر دوره گستردگی مهر و تمامی دوره زرتشتیان باستان است . حتی تا بعد از اسلام هم ، در برخی مناطق زرتشتی کاربرد داشته است
✳در اینجا لازم میبینم در خصوص تقدس سگ در باور گذشتگان مطلبی را عرض کنم . در باور زرتشتیان ، مشی و مشیانه ( حضرت آدم و حوا ) بعد از آنکه روح زمینی یافتند گوسفندی که از جانب خداوند بوده و مقدس شمرده میشده را ذبح کرده و به سه تکه تقسیم میکنند . اولی را برای تناول خودشان ، دومی را در آتشی که افروخته بودند و تکه سوم را به سوی آسمان ، برای تشکر از خداوند ، می اندازند .در این حین سگی که همراهشان بوده تکه سوم را با جهشی می گیرد و می خورد . به همین دلیل که او غذای مقدس را خورده ، دارای تقدس شده است .
✳دید کاه دیگری نیز هست که می گوید آن تکه گوشت گوسفند مقدس را مستقیما به سگ دادند و آتش و سگ دارای تقدس شده اند . تقدس سگ بسیار مورد تایید بوده به طوریکه در مورد سگ ( سگی بنام زرین گوش و در باوری دیگر بنام پشویانه ) می گویند که یکی از محافظان پل چینوت ( پل صراط ) هم هست و اجازه ورود به اهریمنان و ارواح خبیث را نمیدهد و آنها از پل سقوط می کنند . این نوع باور در زرتشتیان باستان بسیار قوی بوده به طوریکه ، فرد محتضر و در حال مرگ را در جلوی دید سگ قرار می دادند تا اهریمن نسوش نتواند روح فرد محتضر را به سوی خودش بکشد که به این کار ، رسم سگ دید می گفتند . البته این رسم برای همه انجام نمیشده ولی در کل رسم رایجی بوده است .
✳حال با این پیشینه میتوان فهمید چرا سگ را روبروی دید مردگان حکاکی میکردند . نماد سگ برای دوری دو اهریمنی که در باختر هستند و به سراغ افراد در حال احتضار و تازه در گذشته می آمدند حک میشده است .
✳سگ در گنج یابی و دفینه یابی ، به معنای وجود قبری فقط در سمت نگاه سگ در فاصله کمتر از 5 متری است و اگر علامت دیگری به منزله وجود هدیه در فواصل دورتر یا اطراف نباشد ، فقط تفسیر مذکور را دارد . نماد سگ برای افراد مذهبی و قابل قبول از نظر مذهبی برای عموم ( البته نه به شکل رسمی و دولتی ) می باشد . یعنی فردی بوده که ، مردم به او اعتماد داشتند و او را دوست می داشتند نه اینکه فرد متوفی ، یک فرد مذهبی گماشته شده از جانب حکومت بوده و دارای درجات مذهبی بوده ، اینطور نبوده است . نماد سگ و یا سنگ نگاره سگ دارای هدیه بزرگ نیست . بلکه هدیه و توشه آخرت فردی است که مورد تایید جمعی از مردم بوده است.
.