سنگ کاسه : معمولا در قدیم هر کجا که قبرستانی بود سنگی صاف در آن محل گذاشته میشد که از جنس سنگ رودخانه ای بود . این سنگ بزرگ و پهن بود و به آن سنگ مرده شور هم می گفتند در آن زمان جسد مرده ها را بر روی همان سنگ شستشو می دادند . در اکثر دهکده ها در گذشته ارباب یا خانی بود که پس از مرگ در همان قبرستان در قسمتی بالاتر از قبرهای دیگر دفن می شد و قبر او را به صورت تلی کوچک می ساختند ولی طوری درست میکردند که زیاد مشخص نباشد و برای او از نماد کاسه روی سنگ مرده شور حکاکی می کردند و بخشی از اموال آن شخص را در کنار جسد او به همراه دو کوزه آب و غذا دفن می کردند البته اگر شخص به همراه خانواده فوت می شد به صورت دسته جمعی در کنار هم دفن می شدند و به نماد سنگ کاسه می افزودند و به ازای هر یک نفر یک سنگ کاسه وجود داشت و فاصله سنگ مردشور تا قبر آن شخص از ۷ متر تجاوز نمیکرد اموال او را هم در متراژ ۲ متری , ۶۰ سانتی متر زیر جسد یا ۶۰ سانت سانت زیر پا در زیر سنگی مدفون میکردند .

چون در آن زمان دزدان و غارتگران زیاد بودن و قبر ها میشکافتند و به آن دست برد می زدند برای گمراه کردن آنها بخشی از اشیاء را در کنار خود جسد میگذاشتند تا شخصی که قبر را میشکافت فکر کند که کل بار همین است و به همان بسنده کند . سنگ کاسه در گنج یابی – بعضی از سنگ کاسه ها هستند که در کنارشان کاسه های بسیار ریزی به صورت نقطه حکاکی شده است که منظور از این نقطه ها در کنار کاسه فاصله قبر تا کاسه را نشان میدهد و چیزی شبیح به کروکی منطقه ای است که قبر در آن قرار دارد . گودی هر نقطه نشان دهنده عمق بار است , هر یک سانتیمتر یک گز یا یک متر به سمت پایین است .

کاسه ها و جوغنها

يکي از بيشترين علايمي که در ايران عزيز وجود داره سنگ کاسه و جوغنها هستند کاسه ها به طور معمول نشانه قبر هستند – سنگ کاسه در گنج یابی – اما بعضي مواقع تفسير ديگري نيز دارند براي يافتن مقبره بايد بسته به نوع منطقه شکل قرارگيري کاسه ها و نشانه هاي کنار آنها و جهت هاي جغرافيايي دقت نمود هر چه کاسه خوش تراشتر و عميق تر باشه به همان اندازه بزرگي و ثروت فرد متوفي رو مي رسونه معمولا فاصله کاسه تا قبر از ۱۰ متر تجاوز نمي کنه اما درمواقعي استثناهايي نيز وجود داره.

انواع کاسه و جوغن:

در کل کاسه ها و جوغنها اينگونه تقسيم مي شوند

از نظر عمق و اندازه:
کاسه و يا جوغنها از لحاظ اندازه به سه گروه کوچک متوسط و بزرگ تقسيم مي شوند
کاسه و يا جوغنها از لحاظ عمق هم بصورت عميق و هم بصورت کم عمق يافت مي شوند

کاسه ها و يا جوغنها از لحاظ وضعيت:
۱٫آنهايي که در سقف غارها و يا اتاقها يافت مي شوند
۲٫آنهايي که نشانه قبر هستند و در نزديکي قبري قرار دارند
۳٫آنهايي که در کنار و همراه ساير علامتها استفاده مي شود
۴٫آنهايي که دفينه در داخل و يا زير آنها قرار دارد