گاها در حفاری دفینه به آثار و علایمی در خاک می رسیم که نباید به آسانی از کنار آن بگذریم و چه بسا و قطعا ادامه مسیر کار را برای ما نشخص می کند که به این مورد آثار زیر خاک گویند.یکی از این آثار خشت یا آجر پخته می باشد .به معنی وجود اتاق یا اتاقک یا راهرو یا دخمه ای در پایین تراز آن بوده و به شما می گوید کمی پایین تر تقریبا 10 برابر کلفتی آن به یکباره به یک خاک و گل سفت و فشرده ای که انگار پخته شده و به سختی مهر نماز می باشد وبا هر ضربه فقط سر لنگ درونش فرو می رود برخواهید خورد که اکثر افراد تا به این خاک وگل بر بخورند با سماجت و پا فشاری آنرا بکر و طبیعی می خوانند و دست از کار می کشند در صورتیکه این نوع ملات و گل دست ساز بین 60 سانت تا یک متر
بیشتر ادامه نمی یابد و سپس به اندازه ای نرم می گردد که میتوانید با خاک اندازخاک را جابجا نمایید سپس کار را ادامه داده تا اینکه به نشانه بعدی برسید
گاهی اوقات دیده شده که خطوط یا نگاره هایی بر این نشانه وجود دارند که خود به تنهایی به مانند یک نسخه کامل و بکر بر روی این خشت یا سنگ مربع شکل می باشد این نوع نشانه ها هم درزمان اشکانی و هخامنشی مورد استفاده قرار گرفته و هم در دوران اسلامی خصوصا در زمان غزنویان ،سلجوقیان ایلخانان و نهایتا صفویه مورد استفاده قرار گرفته است.
خشت پخته یا همان آجر و همچنین هر سنگ چهار تراش کاملا مسطح و صاف مربع شکل خوابیده به موازات افق زمین که معمولا در زمان حفاری زمینهای شیبدار و یا برجسته تل خاکی و علی الخصوص داخل چاه های قدیمی بسته شده یا پر شده از خاک دیده و کشف می گردد.
