سنگاب ظرف سنگی بزرگی است که در گذشته آنرا از آب پر میکردهاند و برای وضوگرفتن یا آشامیدن بکار میرفتهاست. محل نصب سنگاب معمولاً در حیاط مسجد یا امامزاده بودهاست، ولی بر حسب نیاز در سایر مکانهای عمومی هم از آن استفاده میکردهاند.
مجموعاً هفت سنگاب در مسجد امام وجود دارد. این سنگابها از دوران صفویه هستند.
۱- سنگاب در ورودی: این سنگاب بر روی پایهای هشتضلعب در برابر درِ ورودی مسجد قراردارد، و از سنگ یشم ساختهشدهاست. کتیبهای بر روی این سنگاب وجود ندارد، و بر سطح خارجی آن، با فاصلهای از لبه، نقشهای برجسته گل و بته کندهکاری شدهاست. از اواخر دهه ۱۳۷۰ حفاظی چوبی برای جلوگیری از آسیبهای احتمالی دور سنگاب نصب شدهبود که در سال ۱۳۸۹ با حفاظی شیشهای تعویض شد. با وجود حفاظ امکان لمس سنگاب وجود ندارد.
۲- سنگاب چهلستون غربی: این سنگاب هم از سنگ یشم ساختهشده و بر پایهای هشت ضلعی در میان دو مربع سنگی پاشویهدار قرارگرفتهاست. علاوه بر نقشهای گل و بته در سطح خارجی سنگاب، در اطراف لبه آن اشعاری به خط نستعلیق بصورت برجسته کندهکاری شدهاست، و در بین بیتهای شعر اصلی، جملات شعرگونه دیگری در وصف علی نگاشتهشدهاند. متن اشعار به این قرار است:
چون به فرمان سلیمان شاه جهان آنکه باشد فلکش از مه نو حلقه به گوش
علی حبه جنه
شاه جمجاه کز آوازه آب تیغش شد به کانون جهان آتش بیدار خموش
قسیم النار و الجنه
گشت در مسجد شاه این قدح آب تمام که ز هم چشمی او جام بیامد به خروش
وصی المصطفی حقاً
نیست بر ساغر زرین فلک چشمکزن بسکه موجش شده چون آب گهربار ز نوش
امامالانس و الجنه
گرچه سرپوش به دریا نتوان پوشیدن لیک بر شهرت بحرست حبابش سرپوش
یا قاهرالعدوّ
حضر چون وصف روانبخشی این آب شنید گفت با آب بقا آب رخ خود مفروش
یا والیالولی
چون به یاد شهدا آبخوری میگوید لب باز قدح او که به جان بادت نوش
یا مظهرالعجایب
فکر سامی پی تاریخ به هر سو میگشت گفتمش زمزمی از کعبه ثانی زده جوش
یا مرتضی علی ۱۰۹۵
بر اساس این شعر، سنگاب در زمان شاه سلیمان و در تاریخ ۱۰۹۵ (قمری) برابر با ۱۰۶۳ (خورشیدی) ساختهشدهاست. با استفاده از حساب ابجد، جمله «زمزمی از کعبه ثانی زده جوش» هم همین تاریخ را بدست میدهد.
۳- سنگاب چهلستون شرقی: این سنگاب از جنس سنگ آهک است و به این دلیل دارای نقش و رگههای طبیعی است. پایه آن هشتگوش است و در میان دو پاشویه چهارگوش قراردارد.
۴- سنگاب گنبد غربی: این سنگاب از جنس سنگ مرمر است و پایهای چهارگوش دارد که در میان دو پاشویه قرار گرفتهاست. آب اضافی که از سنگاب بیرون میریخته در پاشویهها جمع میشدهاست. به علت نرم بودن جنس سنگ مرمر، در طول زمان مردم یادگاریهایی بر روی این سنگاب نوشتهاند.
۵- سنگاب گنبد شرقی: این سنگاب قرینه سنگاب گنبد غربی است، و دارای همان جنس، شکل، و خصوصیات نصب است.
۶- در دالان مشرف به حیاط در گوشه جنوب غربی مسجد سنگابی وجوددارد که این جملات بر روی آن حک شدهاند: «وقف حضرت امام حسین کرد این حوض را هرکه طمع کند به لعنت خدا گرفتار شود. سنه ۱۹۰۱». به نظر میرسد که سنگتراش تاریخ را اشتباه حکاکی کردهباشد و تاریخ درست احتمالاً سال ۱۰۹۱ (قمری) است که برابر سال ۱۰۵۹ (خورشیدی) و مصادف با حکومت شاه سلیمان خواهدبود.
۷- در انتهای شرقی مدخل اصلی مسجد سنگاب دیگری قرار دارد که شبیه به سنگاب دالان جنوب غربی است، و دارای چند نقش ساده و ناقص بر بدنه و برجستگی جای کاسه آب است. این سنگاب بر روی پایه گردی قراردارد.